Czercza Mogiła

Fabuła powieści toczy się w latach 30. XIX wieku, a rozpoczyna się w momencie nadejścia narratora w okolice Pińska, gdzie zatrzymał się z powodu zepsucia się powozu. Nieoczekiwanie poznaje pobliskiego mieszkańca, Pawła Żużla oferującego pomoc. Z ust nowo poznanego mieszkańca wsi dowiedzie się historii Czerczej Mogiły.

Pewnego razu do wsi przybył wysoko urodzony Saumel Hawnul ze swoją żoną i dziećmi. Niedługo po przybyciu wdał się w konflikt o Czerczą Mogiłę ze swoim sąsiadem – Stefanem Wilczurą.